Pilates là gì? Môn tập luyện mới du nhập về Việt Nam nhưng đã trở nên bão hòa?
1. Pilates là gì?
Pilates là một phương pháp tập luyện được phát triển từ đầu thế kỷ 20 bởi Joseph Pilates, một huấn luyện viên thể chất người Đức. Ban đầu, ông thiết kế hệ thống bài tập này để hỗ trợ phục hồi chức năng cho những bệnh nhân bị thương sau Thế chiến I. Trải qua hơn 100 năm, Pilates đã phát triển thành một hệ thống vận động kết hợp giữa sức mạnh, kiểm soát cơ thể, hơi thở, chánh niệm và điều chỉnh tư thế.
1.1. Điểm đặc trưng của Pilates là:
- Tập trung vào cơ core (bụng, lưng dưới, sàn chậu – những nhóm cơ trung tâm hỗ trợ cột sống).
- Kết hợp hơi thở nhịp nhàng giúp tăng oxy, kiểm soát nhịp tim và thư giãn tinh thần.
- Kiểm soát và chính xác trong từng chuyển động – thay vì chuyển động mạnh mẽ như các bộ môn khác.
- Tập cả với bodyweight (Pilates thảm) và dụng cụ chuyên dụng (Reformer, Cadillac, Chair, Barrel...).
2. Pilates có gì khác biệt so với yoga hay gym?
Đây là câu hỏi rất phổ biến với người mới bắt đầu. Nhiều người lầm tưởng Pilates là một biến thể của Yoga hoặc là một dạng thể dục nhẹ nhàng không đủ mạnh để thay thế gym. Nhưng thực tế, Pilates sở hữu những điểm rất riêng:
| Tiêu chí | Gym | Yoga | Pilates |
|---|---|---|---|
| Mục tiêu | Tăng cơ, đốt mỡ, cải thiện vóc dáng | Tập trung tâm trí, kéo giãn, điều hòa cơ thể | Kiểm soát cơ thể, tăng core, chỉnh tư thế, phục hồi & phòng ngừa chấn thương |
| Cường độ | Cao (HIIT, tạ nặng...) | Tùy loại (Hatha, Vinyasa, Ashtanga...) | Tùy biến theo thể trạng, thiên về kiểm soát & kích hoạt cơ nhỏ |
| Công cụ | Tạ, máy, dây kháng lực... | Thảm, gạch, dây... | Thảm và máy chuyên dụng như Reformer, Cadillac |
| Phù hợp | Người trẻ khỏe, muốn thay đổi vóc dáng | Người tìm sự cân bằng, thư giãn | Mọi độ tuổi, đặc biệt người đau lưng, văn phòng, sau sinh, người lớn tuổi |
3. Vì sao Pilates trở thành "hiện tượng" tại Việt Nam trong vài năm gần đây?
Pilates chính thức du nhập vào Việt Nam khoảng từ năm 2015–2017, nhưng chỉ thực sự bùng nổ từ năm 2020 trở lại đây. Có thể kể đến một vài lý do chính:
- Xu hướng chăm sóc sức khỏe sau đại dịch khiến nhiều người quay lại tập luyện nhưng e ngại cường độ cao.
- Những KOLs nổi tiếng, nghệ sĩ, huấn luyện viên liên tục chia sẻ hình ảnh tập Pilates khiến nó trở thành “môn thể thao sang chảnh”.
- Các studio mở ra nhanh chóng tại các thành phố lớn, đặc biệt là Sài Gòn và Hà Nội, với không gian đẹp, máy móc hiện đại, lớp 1:1.
- Nhiều người tìm đến Pilates để giảm đau lưng, chỉnh dáng, phục hồi sau sinh, tăng cơ vùng core – những nhu cầu thực tế của người hiện đại.
4. Nhưng Pilates đã bão hòa tại Việt Nam? Thật không?
Thoạt nhìn, có vẻ Pilates đã "nở rộ" đến mức bão hòa – khi hàng loạt studio mọc lên và cạnh tranh khốc liệt. Nhưng hãy phân tích sâu hơn:
4.1. Bão hòa về hình thức – chưa phải về nội dung
Nhiều nơi triển khai Pilates theo mô hình kinh doanh: “có máy là mở lớp”, mà chưa đầu tư đủ vào:
- Đào tạo giáo viên bài bản và có chứng chỉ quốc tế.
- Thiết kế lộ trình học cá nhân hóa theo nhu cầu thực sự của người học.
- Tập trung vào trải nghiệm – kiến thức – phục hồi thay vì chỉ “đốt năng lượng”.
Điều này dẫn đến hiện tượng nhiều khách hàng thử một thời gian thì bỏ, vì không cảm nhận được kết quả hoặc thấy "chỉ là vận động nhẹ".
4.2. Thị trường còn rất lớn ở các thành phố cấp 2, 3
Hiện Pilates vẫn tập trung chủ yếu tại các trung tâm lớn. Tại các tỉnh thành khác, người dân vẫn chưa có cơ hội trải nghiệm hoặc còn thiếu thông tin, dẫn đến cơ hội phát triển chưa được khai phá.
4.3. Định vị Pilates sai – khiến người học hiểu sai
Nhiều người tưởng Pilates là:
- Một hình thức "thư giãn" nhẹ nhàng, không đủ hiệu quả.
- Quá “sang chảnh” và chỉ dành cho phụ nữ trẻ.
- Chỉ tập với máy, khó tiếp cận.
Thực tế: Pilates có thể ứng dụng cả để giảm mỡ, tăng cơ, phục hồi chấn thương, cải thiện hô hấp, giải phóng stress – và phù hợp cho mọi giới tính, mọi hoàn cảnh.
5. Góc nhìn mới: Pilates đang chuyển mình thành nền tảng vận động toàn diện
Thay vì xem Pilates là “trào lưu ngắn hạn”, chúng ta nên xem đây là một nền tảng vận động quan trọng cho cơ thể hiện đại – tương tự như việc học ngôn ngữ hay kỹ năng mềm.
Các chuyên gia sức khỏe, vận động học và tâm lý đều đồng ý rằng những giá trị sâu sắc của Pilates nằm ở:
- Kỹ năng điều khiển cơ thể từ bên trong (deep control – kiểm soát từ nhóm cơ nhỏ, cơ sâu).
- Phòng tránh đau mỏi, thoái hóa cột sống, sai lệch tư thế về lâu dài.
- Hồi phục chấn thương thể thao, sinh nở, stress kéo dài.
- Kết nối cơ thể – hơi thở – tâm trí, tạo nên trạng thái khỏe mạnh bền vững.
6. Tổng kết: Pilates không bão hòa – chỉ đang chờ được hiểu đúng
Pilates không phải là trào lưu thời thượng chóng tàn. Nó là một phương pháp tập luyện bền vững – nhưng để phát triển đúng và lâu dài tại Việt Nam, cần có:
- Người học hiểu đúng và lựa chọn đúng hình thức học phù hợp (tập cá nhân 1:1, tập máy, tập thảm…).
- Huấn luyện viên chuyên sâu, hiểu cơ thể, biết thiết kế giáo án cá nhân hóa.
- Nền tảng đào tạo và phổ cập kiến thức chất lượng – như TMS eLearning đang xây dựng.
Nếu bạn đang muốn khởi đầu lại hành trình sức khỏe, muốn hiểu sâu hơn về chính cơ thể mình, hoặc đơn giản là muốn cảm thấy khỏe – vững – nhẹ – linh hoạt hơn mỗi ngày, thì Pilates vẫn là lựa chọn đáng giá nhất.